- Δούκας, Δημήτριος
- (Χάνδακας, Κρήτη 1480 – Ρώμη 1527;). Λόγιος και εκδότης. Υπήρξε πρωτεργάτης της αναγέννησης των κλασικών σπουδών στην Ισπανία. Για τα νεανικά χρόνια και τις σπουδές του δεν υπάρχει σχεδόν κανένα στοιχείο. To 1508-9 αναφέρεται ως στενός συνεργάτης του περίφημου Ιταλού ουμανιστή τυπογράφου Άλδου Μανούτιου και ως εκδότης αρχαίων κειμένων (Ελλήνων ρητόρων και των Ηθικών του Πλούταρχου). Το 1513 εμφανίζεται στην Ισπανία ως καθηγητής των κλασικών γραμμάτων στο πανεπιστήμιο της Αλκαλά. Εκεί εξέδωσε το 1514 δύο μικρά βιβλία για χρήση κυρίως των φοιτητών του (Τα καθ’ Ηρώ και Λέανδρον του Μουσαίου και έναν τόμο με γραμματικές πραγματείες). Τα συγγράμματα αυτά ήταν τα πρώτα ελληνικά βιβλία που εκδίδονταν στην Ισπανία. Το έργο, όμως, για το οποίο ο Δ. έλαβε πρόσκληση από τον ιδρυτή του πανεπιστημίου της Αλκαλά και μέγα ιεροεξεταστή, καρδινάλιο Χιμένεθ, ήταν η έκδοση της λεγόμενης Πολυγλώσσου Βίβλου. Ο Δ. ασχολήθηκε κυρίως με την έκδοση του ελληνικού πρωτότυπου της Καινής Διαθήκης (1514) και της μετάφρασης των Εβδομήκοντα της Παλαιάς (1517). Αξίζει να σημειωθεί ότι η έκδοση αυτή της Καινής Διαθήκης ήταν η αρχέτυπη, δηλαδή η πρώτη έντυπη έκδοση. Από το 1526 ο Δ. συνέχισε το εκδοτικό του έργο στη Ρώμη, όπου συγχρόνως δίδασκε ελληνικά στο νεοσύστατο δημόσιο πανεπιστήμιο. Εκεί φαίνεται ότι σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της λεηλασίας της πόλης από τα στρατεύματα του Αψβούργου αυτοκράτορα, Καρόλου E’.
Dictionary of Greek. 2013.